Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τη διαδρομή των ανά τον κόσμο ελληνικών παροικιών και μέσα από την ερευνητική μου αυτή προσπάθεια διαπιστώνω - δυστυχώς - την σταδιακή αλλά σταθερή συρρίκνωση της ελληνικής ομογένειας. Με τον σημερινό αφομοιωτικό ρυθμό, αναρωτιέται κανείς που οδηγούμεθα εν τέλει. Ζωντανό παράδειγμα οι έλληνες της Αμερικής. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής των ΗΠΑ, οι ομιλούντες την ελληνική στο σπίτι είναι 312.000, μόλις το 0,116% του πληθυσμού, ενώ δήλωσαν ως ελληνικής καταγωγής περίπου ένα εκατομμύριο πολίτες. Σε σύγκριση με την προηγούμενη απογραφή, ο αριθμός των ομιλούντων την ελληνική στο σπίτι μειώθηκε αισθητά και θεωρείται η μεγαλύτερη μείωση σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη εθνική ομάδα στη γείτονα χώρα. Και εκεί είναι το μεγάλο πρόβλημα. Τα τελευταία χρόνια τέσσερα ελληνικά ημερήσια σχολεία στην ευρύτερη περιοχή της Νέας Υόρκης, όπου και ο μεγαλύτερος αριθμός ομογενών, έκλεισαν. Αλλά και σε άλλες δραστήριες πολιτείες, σχολεία και νηπιαγωγεία σχεδόν εξαφανίστηκαν... Εν τω μεταξύ, τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής του Καναδά δεν διαφέρουν κατά πολύ. Πολύ φοβάμαι πως εάν δεν λάβουμε εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα το ίδιο μάλλον θα συμβεί και εδώ. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι «πρέπει» να μιλάμε μόνο ελληνικά με τα παιδιά στο σπίτι. Συμφωνώ, όμως ο σημερινός τρόπος ζωής και οι διαμορφωθείσες ανάγκες σίγουρα δεν ευνοούν. Παλιότερα τα γλωσσικά καθήκοντα αναλάμβαναν η γιαγιά και ο παππούς, μετανάστες πρώτης γενιάς. Οι τωρινές γενιές ελληνοκαναδών δεν μιλούν καν τα ελληνικά και σπάνια θ' ακούσετε γονείς, που φοίτησαν σε ελληνόφωνα σχολεία, να μιλάνε στα παιδιά τους ελληνικά, έστω και σπασμένα... Πιστεύουμε ακόμη ότι πηγαίνοντας τα παιδιά μας στις εκκλησίες παραμένουν έλληνες. Μα, στις περισσότερες εκκλησίες η λειτουργία γίνεται πλέον στην Αγγλική. Μπορεί μεν να είναι ελληνορθόδοξοι Χριστιανοί στο θρήσκευμα, όχι όμως ελληνόφωνοι έλληνες. Το ίδιο συμβαίνει και στα σχολεία μας τα οποία, αν και στην ουσία γαλλικά, για κάποιους λόγους επιμένουμε να τα ονομάζουμε ελληνικά. Ακόμη και σ' αυτά, τα παιδιά μεταξύ τους μιλάνε αγγλικά, παρουσία μάλιστα των δασκάλων τους και συχνά κατά την ώρα διδασκαλίας των ελληνικών... Λέγεται πως ως λαός δημιουργούμε μύθους για να καλύπτουμε τις παραλείψεις μας. Και πάντα έχουμε έτοιμες δικαιολογίες αρνούμενοι να δούμε την ωμη πραγματικότητα, να την εξετάσουμε και να βρούμε λύσεις στα υπαρκτά προβλήματα. Σύμφωνα με τον καθηγητή-γλωσσολόγο Γιώργο Μπαμπινιώτη, η ελληνική γλώσσα αποτελεί το μεγαλύτερο κεφάλαιο που διαθέτει ο ελληνισμός και αδιαμφισβήτητα συνέβαλε στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου άλλων γλωσσών. Η δύναμη του Έλληνα είναι η γλώσσα του και ο ρόλος των ελληνικών οργανώσεών στο σοβαρό αυτό θέμα θα πρέπει να είναι ενεργός και ουσιαστικός. Η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα μνήμης του Διονυσίου Σολωμού, καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής γλώσσας, για να αναδείξει τον θεμελιώδη ρόλο που διαδραμάτισε η γλώσσα μας ανά τους αιώνες. Ας φροντίσουμε να την διαφυλάξουμε…

ΓΛΩΣΣΙΚΟ - Πρόσχημα για απόσχιση;

Νέα ένταση και λεκτικές αψιμαχίες σημειώθηκαν και πάλι μεταξύ του Καναδού πρωθυπουργού Justin Trudeau και του ομολόγου του στο Κεμπέκ Francois Legault, όταν ο τελευταίος κατηγόρησε τον Trudeau ότι επιτίθεται κατά της Κεμπεκιώτικης δημοκρατίας και του λαού του. Η εφαρμογή του γλωσσικού νόμου 96 έφερε και πάλι στο προσκήνιο την ενδεχόμενη «έξοδο» μη γαλλόφωνων από το Κεμπέκ και το πιθανό σενάριο απόσχισής του από τον Καναδά. Ο «χωρισμός» του Κεμπέκ είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Ένα σημαντικό ποσοστό, κυρίως γαλλοκεμπεκιωτών, πιστεύει ότι το Κεμπέκ πρέπει να αποσχιστεί από την υπόλοιπη χώρα. Θεωρεί ότι η επαρχία θα είχε περισσότερα οφέλη ως ανεξάρτητο κράτος. Ένα άλλο ποσοστό, προερχόμενο κυρίως από ορατές μειονότητες, πιστεύει ότι το Κεμπέκ πρέπει να παραμείνει στην Καναδική Συνομοσπονδία. Γεγονός πάντως είναι ότι εάν το Κεμπέκ τελικά παραμείνει, ο Καναδάς θα διατηρήσει στο χάρτη το μεγάλο κομμάτι γης του, την ιστορία που τον συνοδεύει και τα εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν εδώ. Κατά ένα σκεπτικό, εάν το Κεμπέκ αποσχιστεί, ο Καναδάς θα απολέσει μεν εδάφη, θα απαλλαγεί όμως από ένα μεγάλο μέρος του χρέους του, το οποίο θα αναλάβει το Κεμπέκ. Αυτό εγείρει θέματα που θα κληθούν να διαπραγματευτούν οι δύο πλευρές. Υπάρχουν ωστόσο και κάποια οφέλη από ένα ανεξαρτητοποιημένο Κεμπέκ. Σε περίπτωση που το Κεμπέκ «έφευγε», δεν θα υπήρχαν πλέον διαφωνίες όσον αφορά τη χρήση της γαλλικής και αγγλικής γλώσσας. Ο Καναδάς θα μπορούσε να διατηρήσει τη διγλωσσία του και το Κεμπέκ θα αποτελούσε ένα δικό του αυστηρά γαλλικό έθνος χωρίς τη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Πρέπει να τονίσουμε ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο Καναδάς θεωρείται δίγλωσση χώρα. Τα γαλλικά διδάσκονται στα αγγλικά σχολεία ως δευτερεύουσα γλώσσα όπως και τα αγγλικά στα γαλλικά σχολεία. Με εξαίρεση ορισμένων ομοσπονδιακών δικαιοδοσιών, το Κεμπέκ ουσιαστικά είναι αποσπασμένο από τον υπόλοιπο Καναδά. Έχει δικούς του αστικούς νόμους και οι επίσημες συναλλαγές γίνονται στα γαλλικά. Παρά το γεγονός ότι το Κεμπέκ αρέσκεται να αυτοαποκαλείται αμιγώς γαλλικό, ένα σημαντικό μέρος της διγλωσσίας του εξακολουθεί να διατηρείται ανέπαφη. Σχεδόν κάθε άτομο που ζει στο Κεμπέκ έχει κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις της γαλλικής, ενώ τα υπόλοιπα θα αποκτήσουν στην πορεία. Ο Καναδάς είναι επίσης μία χώρα με έναν πληθυσμό 38 εκατομμυρίων συν, με τον αριθμό να αυξάνεται συνεχώς. Και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα σε έκταση στον κόσμο. Σε περίπτωση που το Κεμπέκ αποκοπτόταν από τον Καναδά, η συρρίκνωση θα ήταν δραματική. Ο πληθυσμός θα μειωνόταν κατά 8,7 εκατομμύρια κατοίκους και το μέγεθος της χώρας σχεδόν κατά 16%. Σκεφτείτε να αφαιρούσαμε το Κεμπέκ από τον χάρτη, ο Καναδάς θα καταλάμβανε την τρίτη θέση μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Θα ήταν άραγε δυνατόν να επιβιώσει ως χώρα; Θα μπορούσαν οι 10 επαρχίες και οι 3 περιφέρειες να επιβιώσουν ή θα αναγκάζονταν να ενταχθούν στις ΗΠΑ;

Βασιλεία στην Ελλάδα - Σύντομη ιστορική διαδρομή

Το παρών άρθρο περιέχει στοιχεία από έγκυρες δημοσιευμένες ιστορικές μελέτες και αναφορές. Ένα ολόκληρο κεφάλαιο της σύγχρονης Ιστορίας έκλεισε με τον θάνατο του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου B’. Στην Ελλάδα, η βασιλεία έχει κλείσει τον κύκλο της εδώ και μισό περίπου αιώνα με το δημοψήφισμα του 1974. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στη σύγχρονη ιστορία. Το 1830 οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία της Ελλάδος, για την οποία είχαν συμβάλει σημαντικά, θέσπισαν ως πολίτευμά της τη Μοναρχία, απόφαση που εύρισκε σύμφωνο τον λαό που ζούσε με τους βυζαντινούς θρύλους και είχε απαυδήσει με τους αλλεπάλληλους εμφυλίους και η οποία επίσης εγκαθιστούσε τυπικά ισοτίμως τη νέα Ελλάδα στη μοναρχική Ευρώπη της εποχής. Το 1832 οι αυτές δυνάμεις όρισαν βασιλέα της τον Βαυαρό Οθωνα. Η βασιλεία του ήταν αποτέλεσμα των προσπαθειών του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Οθων ανετράπη το 1862. Στο δημοψήφισμα που ακολούθησε οι Έλληνες επέλεξαν ως πολίτευμα τη βασιλεία αναδεικνύοντας μονάρχη τον Δανό Γουλιέλμο-Γεώργιο, ιδρυτή δυναστείας που έδωσε στην Ελλάδα έξι βασιλείς. Ο Γεώργιος (1863-1913) έσπευσε να καθιερώσει την πρωτοποριακή τότε Βασιλευόμενη Δημοκρατία η οποία έδινε την δυνατότητα στον βασιλέα να παύει κυβερνήσεις υπό την προϋπόθεση άμεσης προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία. Σε λαό όμως μεσογειακό, όπως ο ελληνικός, με ατροφικό σεβασμό στους θεσμούς, οι συνθήκες διέφεραν, με αποτέλεσμα τις απανωτές κρίσεις και τη συχνή διολίσθηση του πολιτεύματος στη Συνταγματική Μοναρχία, οπότε και αυξήθηκε η ανάγκη προσεταιρισμού του στρατού με αποτέλεσμα τις κατά καιρούς παρεμβάσεις του. Οι αναστατώσεις αυτές υπήρξαν μοιραίες για τη βασιλεία, που ως πολίτευμα της μακράς διάρκειας απαιτεί χρόνο για να φέρει καρπούς. Η τριπλή προβληματική σχέση μονάρχου, στρατού και λαού έφθασε στο ύψιστο σημείο της το 1912-1915 και οδήγησε στον μοιραίο διχασμό. Κι όταν επί Παύλου επιχειρήθηκαν τροποποιήσεις του Συντάγματος, αυτές δεν ήταν επαρκείς για να αγγίξουν όλους τους Έλληνες. Από την άλλη, η ρήξη της συνέχειας εμπόδισε μετά το 1922-1935 την πλήρη προσαρμογή των μελών της δυναστείας στην ελληνικότητα, κενό που ατυχώς δεν αναπλήρωσε η παιδεία τους. Ο μέσος πολίτης μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του Έλληνα. Ο βασιλιάς οφείλει απεναντίας να φέρει μέσα του συνειδητά τη βαριά κληρονομιά της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας του. Μολονότι το πολιτικό αισθητήριό τους υπήρξε ενίοτε προβληματικό, περνώντας από την πολιτική στα πρόσωπα, δεν μπορούμε να αποσιωπήσουμε για πολλά από τα μέλη της δυναστείας την αφοσίωσή τους στην Ελλάδα, την προσήλωση στο καθήκον, το αγαθό των προθέσεων, την αφειδώλευτη συμπαράσταση και αρωγή τη στιγμή της μεγάλης ανάγκης, την καίρια και σε πολλούς τομείς πρωτοπόρο συμβολή τους στη σκέπη της κοινωνίας, θέση που έμεινε ακάλυπτη μετά την κατάργηση του θεσμού. Γεγονός πάντως είναι ότι οι λαοί έχουν ανάγκη από σύμβολα που τους δένουν με τη μακρά διάρκεια του χρόνου τους...

Παραδοσιακά ΜΜΕ

Η γενική κρίση που σαρώνει όλες σχεδόν τις χώρες τις τελευταίες δεκαετίες, αφήνει βαθιά τα σημάδια της σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, σε όλους τους θεσμούς και σε όλες σχεδόν τις ατομικές και συλλογικές μας δραστηριότητες. Ακριβώς επειδή είναι μια γενική κρίση, δεν άφησε και δεν θα μπορούσε να αφήσει έξω τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας. Μείωση διαφημιστικών εσόδων, διόγκωση του δανεισμού, απολύσεις δημοσιογράφων και άλλων εργαζομένων σε αυτά, συρρίκνωση του αριθμού πολλών Μέσων, αλλαγές στο περιεχόμενο κ.α. είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες της κρίσης στα ΜΜΕ, που οδηγούν στην αναδιάταξη του τοπίου της μαζικής επικοινωνίας. Ωστόσο, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθ'όλη τη διάρκεια της διπλής κρίσης, υγειονομικής και οικονομικής, ιδιαίτερα στις αποφασιστικές καμπές της, γίνονται κεφαλαιώδους σημασίας μέσα για την κατανόηση και την αντιμετώπισή της. Η επέλαση των γιγαντιαίων αλυσίδων υπεραγορών τύπου Costco και Walmart, σε συνδυασμό με τη ραγδαία ανάπτυξη του e-commerce, απέσπασαν ένα μεγάλο κομμάτι της «πίτας», με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των κερδών των μικρότερων επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον κλάδο του λιανικού εμπορίου. Το αρνητικό αποτύπωμα στο λιανικό εμπόριο έχει επηρεάσει και άλλους κλάδους της οικονομίας, τόσο σε επίπεδο μείωσης τζίρου όσο και σε απώλεια θέσεων εργασίας. Εν των μεταξύ, η παρουσία του διαδικτύου και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης έχει μεταβάλλει σημαντικά την έννοια της σύνδεσης και της επικοινωνίας. Η ραγδαία εξάπλωση που εμφανίζουν στις μέρες μας τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και η ευρύτατη αποδοχή τους οδηγεί τις εταιρείες στην αξιοποίησή τους. Παρά ταύτα, η αποτελεσματικότητά τους, όσον αφορά την προβολή προϊόντων και υπηρεσιών, παραμένει αμφισβητούμενη. Τα μεγάλα Κοινωνικά Δίκτυα όπως facebook, Linkedin,Twitter, κ.α. μπορεί μεν να έχουν δισεκατομμύρια χρήστες, όμως ο αριθμός των κοινών «φίλων» σε αυτά είναι συγκριτικά περιορισμένος, που σημαίνει ότι η όποια προβολή, σύμφωνα με υπεύθυνες εκτιμήσεις, ουσιαστικά φθάνει στους ελάχιστους χρήστες - φίλους. Η ηλεκτρονική «ενημέρωση», συχνά ανεύθυνη και ανεξέλεγκτη, επηρέασε σημαντικά τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που τα τελευταία χρόνια είδαν τα έσοδά τους να συρρικνώνονται. Ορισμένα έντυπα στην προσπάθεια τους να μειώσουν τα έξοδά τους, πήραν την απόφαση να βγαίνουν μόνο σε ηλεκτρονική μορφή καταργώντας την έντυπη έκδοσή τους. Δεν έχει διαπιστωθεί μέχρι στιγμής αν πράγματι το πείραμα πέτυχε. Στην Ελλάδα οι εφημερίδες στη μεγάλη πλειοψηφία τους χρηματοδοτούνται από τα πολιτικά κόμματα. Στην Αθήνα και στους άλλους Δήμους κυκλοφορούν πάνω από 200 εφημερίδες. Στον Καναδά ο αριθμός των δίγλωσσων εφημερίδων μόλις ξεπερνά τις 100 ενώ τα ελληνόφωνα ΜΜΕ αριθμούν περίπου 25. Διαθέτουν ωστόσο ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο, σίγουρο κοινό όπου η ενημέρωση προσφέρεται κυρίως στην ελληνική γλώσσα, γεγονός για το οποίο οι κάθε είδους επιχειρήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη όταν σχεδιάζουν τον διαφημιστικό τους προϋπολογισμό...

Η έννοια του χρόνου και ο άνθρωπος

«Πότε πέρασε η ώρα; Ούτε που το κατάλαβα…» Όλοι έχουμε αναρωτηθεί κάποια στιγμή στη ζωή μας μετά από μια αξέχαστη μέρα διασκεδάζοντας με αγαπημένα μας πρόσωπα. Μερικές φορές οι ώρες μοιάζουν σαν λεπτά, οι εβδομάδες σαν μέρες και τα χρόνια σαν μήνες. Ο χρόνος πάει κι έρχεται τόσο γρήγορα που δεν το καταλαβαίνουμε... Τι είναι όμως ο χρόνος; Χρόνος εννοείται η ακαθόριστη κίνηση της ύπαρξης και των γεγονότων στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, θεωρούμενη ως σύνολο. Όταν μιλάμε για την έννοια του χρόνου, από τη μια έχουμε τη μερική και ψεύτικη εντύπωση του τι είναι ο χρόνος, όπως την αντιλαμβάνονται οι ανθρώπινες αισθήσεις και από την άλλη την πραγματική έννοια του χρόνου που δεν γίνεται αντιληπτή από τις αισθήσεις παρά μόνο από τον ανθρώπινο νου. Ένα χαρακτηριστικό κομμάτι χρόνου είναι η ημέρα την οποία χωρίζουμε αυθαίρετα σε 24 ώρες, ενώ ως έτος καθορίζουμε τον χρόνο που απαιτείται προκειμένου η Γη να κάνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον ήλιο. Συνεπώς, ο καθορισμός της ημέρας και του έτους είναι μία αυθαίρετη μονάδα που εξυπηρετεί περιορισμένες περιοχές του σύμπαντος όπως είναι η Γη μας. Ο χρόνος, όπως τον αντιλαμβάνεται η σύγχρονη φυσική, δεν έχει σχέση με τα ρολόγια και τα ημερολόγια. Ο ανθρώπινος οργανισμός γερνάει με κάποιο ρυθμό τον οποίο συγκρίνουμε με το ρυθμό της περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονά της, δηλαδή σε ημέρες και ώρες, ή με τον ρυθμό της περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο, δηλαδή σε χρόνια. Ο ανθρώπινος χρόνος των ρολογιών και των ημερολογίων μας όσο και να μεταβάλλεται απλώς μετράει και δεν επηρεάζει τη διάρκεια της ζωής μας. Ο χρόνος τον οποίο χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός να επεξεργαστεί τις πληροφορίες που συλλέγουν τα αισθητήρια όργανα και να τις αποδώσει στη συνείδηση ως αντικειμενική πραγματικότητα ίσως αποτελεί, κατά τη γνώμη των ειδικών, την πρώτη και στοιχειώδη μονάδα του ανθρωπίνως αντιληπτού και μετρούμενου χρόνου. Η διάρκεια αυτής της μονάδας χρόνου δεν είναι σταθερή αλλά μεταβάλλεται ανάλογα με την ψυχική και βιολογική κατάσταση του ανθρώπου. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται η αίσθηση του προσωπικού χρόνου. Έτσι πολλές φορές, σε περιόδους χαράς νιώθουμε τον χρόνο να κυλάει γρήγορα, αφού ο οργανισμός μας επεξεργάζεται ταχύτατα τις προσφερόμενες πληροφορίες. Αντιθέτως σε ψυχικές περιόδους δύσκολες ή αδιάφορες, ο χρόνος κυλάει αργά, αφού η επεξεργασία των εξωτερικών δεδομένων γίνεται σε πολύ αργούς ρυθμούς. Γεγονός είναι ότι ο χρόνος της ζωής μας πάντα φαινόταν ασφυκτικά περιορισμένος. Ο ελεύθερος χρόνος μας επί 24ωρου βάσεως είναι ουσιαστικά ελάχιστος, εάν λάβουμε υπόψη μας την οκτάωρη εργασία, τις ώρες ύπνου, τον χρόνο μετάβασης, φαγητού, ετοιμασίας, κλπ. Ο Ρώσος φιλόλογος Φιόντορ Νροστογιέφσκι έλεγε: «Ο χρόνος της ανθρώπινης ζωής είναι τόσο σύντομος, που όποιος τον σπαταλά τον κάνει ακόμα συντομότερο»…