Ελλάδα - Ένα έθνος που συρρικνώνεται

Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού, υπολογίζεται ότι 7σχεδόν εκατομμύρια άτομα ελληνικής καταγωγής ζουν σήμερα στο εξωτερικό. Πρόκειται για έναν αριθμό που τείνει να φθάσει τον πληθυσμό της χώρας, ο οποίος μετά βίας ξεπερνάει τα 10 εκατομμύρια. Οι Έλληνες της διασποράς αναμφίβολα αποτελούν ένα ζωντανό κομμάτι του έθνους. Από τα χρόνια της αρχαιότητας έως και σήμερα, υπήρξαμε λαός που ταξίδευε και εγκαθίστατο σε ξένες χώρες, δημιουργώντας νέες κοινότητες. Στις μέρες μας, οι Ηνωμένες Πολιτείες φιλοξενούν τη μεγαλύτερη ελληνική κοινότητα, με περίπου 3 εκατομμύρια Έλληνες. Στην Αυστραλία, η Μελβούρνη θεωρείται η «πρωτεύουσα» του ελληνισμού. Η Γερμανία φιλοξενεί πάνω από 400.000 Έλληνες, ενώ σημαντικοί αριθμοί βρίσκονται εδώ στον Καναδά, τη Νότια Αφρική, το Ηνωμένο Βασίλειο και χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η πρόκληση για αυτές τις κοινότητες είναι η διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας. Ενώ η πρώτη γενιά μεταναστών διατηρεί στενούς δεσμούς με την πατρίδα, οι επόμενες γενιές τείνουν να αφομοιώνονται στις κοινωνίες υποδοχής. Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με προκλήσεις που απειλούν όχι μόνο τον πληθυσμό της, αλλά και τη διατήρηση της εθνικής της ταυτότητας. Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2009, έφερε την Ελλάδα αντιμέτωπη με ένα νέο φαινόμενο: τη μαζική έξοδο νέων, καταρτισμένων ανθρώπων που αναζήτησαν ευκαιρίες στο εξωτερικό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις μισό εκατομμύριο Έλληνες, κυρίως νέοι, εγκατέλειψαν τη χώρα την τελευταία δεκαπενταετία, κατευθυνόμενοι κυρίως προς την Ευρώπη. Αυτή η φυγή έχει διπλή όψη: Από τη μία, η Ελλάδα χάνει ένα τεράστιο δυναμικό σε γνώση και καινοτομία, το λεγόμενο brain drain. Από την άλλη, οι μετανάστες αυτοί μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο κεφάλαιο για το μέλλον, εάν υπάρξουν κίνητρα και υποδομές που θα τους πείσουν να επιστρέψουν. Σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις, ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των νέων δηλώνει πρόθυμο να επιστρέψει στην Ελλάδα, εφόσον διασφαλιστούν σταθερότητα, αξιοκρατία και επαγγελματικές προοπτικές. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει τώρα η πατρίδα είναι η υπογεννητικότητα. Με δείκτη γονιμότητας μόλις 1,3 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ χαμηλότερο από το όριο αναπλήρωσης πληθυσμού (2,1), η χώρα οδεύει σε δημογραφική συρρίκνωση. Η γήρανση του πληθυσμού είναι εμφανής: οι γεννήσεις δεν επαρκούν για να καλύψουν τους θανάτους, ενώ εκατοντάδες σχολεία κλείνουν λόγω έλλειψης μαθητών. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα δέχεται μεγάλη εισροή λαθρομεταναστών και προσφύγων, κυρίως από χώρες της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Ενώ ορισμένοι θεωρούν ότι η παρουσία τους μπορεί να ενισχύσει την οικονομία και να ανακουφίσει το ασφαλιστικό σύστημα, υπάρχουν και σοβαρές ανησυχίες για το αν η ταχεία αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης θα οδηγήσει σε αλλοίωση της εθνικής ταυτότητας. Η ιστορία έχει δείξει ότι ο ελληνισμός έχει αντέξει πολέμους, καταστροφές και μαζικά κύματα μετανάστευσης. Σήμερα όμως, η μάχη είναι διαφορετική. Δεν είναι μόνο η οικονομική επιβίωση που διακυβεύεται, αλλά και η διατήρηση της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας...