Σε μία στιγμή υψηλού συμβολισμού για ολόκληρο τον Χριστιανικό κόσμο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Ρώμης Λέων ΙΔ’ συναντήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στη Νίκαια της Βιθυνίας, εκεί όπου πριν από 1.700 χρόνια συγκλήθηκε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος και διαμορφώθηκε το «Πιστεύω», το θεμελιώδες κείμενο που ενώνει δισεκατομμύρια πιστών.
Η κοινή εμφάνιση του Πατριάρχη και του Πάπα άνοιξε αναπόφευκτα τη συζήτηση για την πιθανότητα συνέχισης, ή και αναθέρμανσης του διαλόγου περί ένωσης των δύο Μεγάλων Εκκλησιών: της Ανατολικής Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής.
Για ορισμένους, η συγκυρία μοιάζει ιδανική. Θεωρούν ότι μετά από αιώνες θεολογικών διαφορών και ιστορικών εντάσεων, ίσως έχει έρθει ο καιρός να αναζητηθούν συγκλίσεις, σε μία εποχή που η θρησκεία φαίνεται να χάνει έδαφος στη Δύση.
Άλλοι ωστόσο παραμένουν επιφυλακτικοί, υπενθυμίζοντας ότι οι διαφορές δεν είναι μόνο τυπικές αλλά άπτονται βαθιών θεολογικών και εκκλησιολογικών ζητημάτων.
Το Σχίσμα του 1054 υπήρξε το αποτέλεσμα μακράς συσσώρευσης εντάσεων ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Διαφορετικές παραδόσεις, διαφορετικά λειτουργικά και διοικητικά συστήματα, ακόμη και διαφορετική εκκλησιαστική νοοτροπία, είχαν ήδη δημιουργήσει βαθιές χαραμάδες πολύ πριν την επίσημη ρήξη. Κι όμως, δεκάδες αιώνες μετά, η ιστορική μνήμη δεν έχει σβήσε, αλλά μοιάζει να λειτουργεί περισσότερο ως υπενθύμιση του τι μπορεί να διχάσει, παρά του τι ενώνει.
Στις χριστιανικές κοινότητες παγκοσμίως οι συζητήσεις φουντώνουν. Μία μερίδα πιστών θεωρεί σχεδόν αυτονόητο ότι όσοι πιστεύουν στον Χριστό και στην Ανάστασή Του θα πρέπει κάποια στιγμή να μοιραστούν και κοινή πνευματική πορεία.
Άλλοι, πιο συντηρητικοί, επιμένουν ότι οι θεολογικές διαφορές δεν είναι «λεπτομέρειες», αλλά θεμέλια που δεν μπορούν ούτε να αγνοηθούν ούτε να απλοποιηθούν.
Πέρα όμως από τις θεολογικές αντιπαραθέσεις, υπάρχει μία πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί: οι νέοι απομακρύνονται από την Εκκλησία. Πρόσφατη έρευνα του οργανισμού Barna Group κατέδειξε ότι λιγότερο από το 1% των νέων ενηλίκων διαθέτει βιβλική κοσμοθεωρία, ένα ποσοστό που προκαλεί έντονο προβληματισμό.
Ο κυριότερος λόγος; Ένας αυξανόμενος διανοητικός σκεπτικισμός, αποτέλεσμα της απουσίας συστηματικής διδασκαλίας της Αγίας Γραφής τόσο στο σπίτι όσο και μέσα στην ίδια την Εκκλησία.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, γεννάται ένα αμείλικτο ερώτημα:
Μήπως οι Εκκλησίες, προκειμένου να προστατεύσουν την ίδια την ύπαρξη και συνέχεια του Χριστιανισμού, θα πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τις διαφορές τους και να συστρατευθούν; Ή μήπως η διατήρηση του δόγματος, ακόμη κι αν οδηγεί σε διαίρεση, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση της ταυτότητάς τους;
Σε μια εποχή όπου ο Χριστιανισμός αντιμετωπίζει προκλήσεις που δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ούτε οι Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, ο διάλογος δείχνει ίσως πιο απαραίτητος από ποτέ.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ιστορία συνεχίζει να γράφεται. Και όπως πάντα, η πορεία της Εκκλησίας θα καθοριστεί όχι μόνο από ιεράρχες και θεολόγους, αλλά και από τις κοινωνίες που καλείται να υπηρετήσει…
No comments:
Post a Comment